Nederland en Spanje intensiveren waterstof samenwerking

Groene waterstoffabriek van Iberdrola in Puertollano Spanje (Credits: Iberdrola)
Vincent Veldstra 02-03-2023
806 keer bekeken 0 reacties

Nationaal en Europees beleid zijn belangrijk voor de ontwikkeling van de waterstofmarkt. Denk aan marktordening en nationale instrumenten voor de opschaling van hernieuwbare waterstof. Denk ook aan Europese wet- en regelgeving die duurzaamheidseisen stelt aan waterstof en doelen stelt voor gebruik.

Europees beleid

In de waterstofstrategie van de Europese Commissie staan doelstellingen voor de productie van hernieuwbare waterstof in Europa. In 2030 moet er minimaal 40 gigawatt (GW) aan elektrolysecapaciteit zijn gerealiseerd met een minimale productie van 10 miljoen ton (1200 petajoule (PJ)). Daarnaast moet er in 2030 ook 40 GW buiten de EU geïnstalleerd zijn, zodat de EU 10 miljoen ton hernieuwbare waterstof kan importeren.

Aanpassen bestaande wetgeving

Voor het behalen van de doelstellingen moet bestaande wetgeving worden aangepast. De voorstellen hiervoor staan in het Fit-for-55-pakket. Hieronder vind je een overzicht van aangepaste wetgeving:

  • Sinds 2023 is er een voorlopig akkoord over bindende Europese doelen voor het gebruik van hernieuwbare brandstoffen van niet-biologische oorsprong in de mobiliteit en industrie. Het akkoord gaat voornamelijk over hernieuwbare waterstof. Het is onderdeel van de Europese richtlijn hernieuwbare energie (de Renewable Energy Directive -RED).
  • Daarnaast zijn er twee gedelegeerde handelingen (delegated acts) met regels waar hernieuwbare waterstof aan moet voldoen.
  • Ook ligt er een compromis tussen lidstaten over het waterstof- en gasdecarbonisatiepakket. Dit pakket faciliteert de ontwikkeling van de Europese waterstofmarkt met kaders voor (grensoverschrijdende) infrastructuur.

In de Routekaart Waterstof vind je in hoofdstuk 9 een handig overzicht met de relevante Europese wetgeving en wetgevingsvoorstellen voor waterstof.

Nationaal beleid

Voor nationaal beleid is marktordening een belangrijk thema. Marktordening is het geheel van wetten en regels dat bepaalt welke partijen onder welke voorwaarden actief mogen zijn op de waterstofmarkt. Het speelt een bepalende rol in de productie, transport, opslag, en import van waterstof. De Kamerbrief over voortgang ordening en ontwikkeling waterstofmarkt geeft helderheid in de marktordening in Nederland. Tot 2025 worden er nog keuzes gemaakt over o.a. waterstof op zee en distributienetten.

Import

Om de bindende Europese waterstofdoelen te halen zet het kabinet in op opschaling van import en binnenlandse productie van hernieuwbare waterstof. Voor binnenlandse productie heeft Nederland een doelstelling van 4 GW elektrolysecapaciteit in 2030. Ook in de jaren daarna moet de elektrolysecapaciteit flink verder groeien, met name gekoppeld aan de geplande extra windparken op de Noordzee. De Tweede Kamer heeft een voorstel aangenomen voor een streefdoel van 8 GW elektrolysecapaciteit in 2032. Voor import heeft het kabinet geen hard doel, maar voert het wel beleid om te zorgen voor de juiste randvoorwaarden. Dat gaat bijvoorbeeld om voldoende infrastructuur, duidelijke en gestandaardiseerde regelgeving en goed werkende (internationale) handelsplatforms.

Instrumentarium hernieuwbare waterstof

Om de Europese en Nederlandse doelen voor hernieuwbare waterstof te realiseren zijn er beoogde instrumenten en interventies gericht op randvoorwaarden ontwikkeld. Deze staan in de Kamerbrief vormgeving instrumentarium hernieuwbare waterstof.

Eerst wil het kabinet vooral het aanbod van hernieuwbare waterstof opschalen met flink budget voor nieuwe elektrolyseprojecten (€1 miljard) en import (€ 300 miljoen). Op termijn wil het kabinet vooral beleid gericht op waterstofgebruikers. Met verplichtingen om steeds meer hernieuwbare waterstof te gebruiken in de industrie en de mobiliteit en subsidies voor industriële waterstofgebruikers.

Nieuws en inspiratie

Nederland versterkt de samenwerking met Spanje op het gebied van hernieuwbare waterstof. Tijdens een bezoek aan Spanje tekende minister Jetten voor Klimaat en Energie daarvoor een Memorandum of Understanding (MoU) met de Spaanse vicepremier en minister Ribera van Ecologische Transitie.

Minister Jetten tekende het akkoord op 20 februari tijdens een bezoek aan Spanje. Samen met Nederlandse bedrijven bezocht hij Spaanse bedrijven die concrete projecten willen ontwikkelen voor het realiseren van waterstof corridors.

Import Europese waterstof

Om de Europese waterstofmarkt op gang te brengen is de import van waterstof cruciaal. Er zijn daarom goede import- en exportverbindingen nodig samen met de bijbehorende infrastructuur. De zogenoemde import- en exportcorridors binnen Europa kunnen ervoor zorgen dat we minder afhankelijk worden van import uit niet-EU-landen.

Potentie Spanje en Portugal

De potentie voor de productie van hernieuwbare waterstof in Europese landen als Spanje en Portugal is groot, omdat er veel zon, wind en ruimte is. Daarnaast kunnen de landen binnenkort meer produceren dan dat ze zelf nodig hebben. Tot 2027 gaat er ruim €60 mrd aan Europese Uniegeld naar Spanje en Portugal voor investeringen in groene energie.

Berekeningen van het Internationaal Energieagentschap tonen aan dat het Iberisch schiereiland in Europa de  goedkoopste plek is om groene waterstof te maken. In het noorden van Europa kost het maken van een kilogram waterstof tussen de 3 en 4 euro en in Spanje en Portugal ongeveer 2 euro.

Spanje en Portugal willen ook een pijpleiding realiseren naar Frankrijk en daarmee een verbinding maken met de rest van Europa. Deze zogeheten H2Med-pijpleiding die in 2030 opent, loopt onder de Middellandse Zee naar Marseille en kan jaarlijks twee miljoen ton groene waterstof transporteren. Nederland wacht niet totdat de H2Med-leiding gereed is en maakt daarom nu al afspraken over scheepvaartroutes.

Waterstof uit Spanje

Spanje zal een belangrijke leverancier van hernieuwbare waterstof in Europa worden; via Spaanse en Nederlandse havens kan die waterstof naar Noordwest-Europa worden geëxporteerd. Minister Jetten: “Spanje zie ik met haar enorme potentieel voor hernieuwbare waterstof als één van onze belangrijkste waterstofpartners binnen de EU.”

Het plan is dat vanaf 2027 Spaanse schepen vol waterstof aanleggen in de haven van Rotterdam. Momenteel worden er twee groene waterstoffabrieken gebouwd in Zuid-Spanje voor €3 mrd. Over vier jaar zijn die fabrieken gereed. Samen kunnen zij dan voor een reductie van zes miljoen ton CO₂ per jaar zorgen, dat staat gelijk aan de uitstoot van drie miljoen personenauto’s.

Waterstof uit Portugal

Ook Portugal zet in op waterstof. In de haven van Sines worden twee waterstoffabrieken gebouwd. Al eerder heeft de Rotterdamse haven een intentieverklaring met Portugal getekend voor de import van groene waterstof. Spanje en Portugal liggen dichtbij Nederland en zijn daarom aantrekkelijke partners. Minister Jetten bezoekt in juni Portugal.

Bronnen

Afbeeldingen

0  reacties

Cookie-instellingen
Cookie-instellingen sluiten

Cookie-instellingen

Deze website maakt gebruik van cookies. Lees meer over cookies in onze cookieverklaring.


Deze cookies verzamelen nooit persoonsgegevens en zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website.

Deze cookies verzamelen gegevens zodat we inzicht krijgen in het gebruik en deze website verder kunnen verbeteren.

Deze cookies zijn van aanbieders van externe content op deze website. Denk aan film, marketing- en/of tracking cookies.