Hernieuwbare waterstof is belangrijk voor het versnellen van de energietransitie. Het is een mogelijk alternatief voor fossiele (gasvormige) energiedragers. Daarnaast kan waterstof een oplossing zijn voor de capaciteitsproblemen van het hoogspanningsnet. De komende jaren stappen we over van fossiele naar hernieuwbare waterstof, met koolstofarme waterstof als belangrijke tussenstap. Dit is namelijk sneller beschikbaar en op dit moment goedkoper. Eerst gebruiken we hernieuwbare en koolstofarme waterstof vooral in de industrie en mobiliteit, maar later ook in de gebouwde omgeving en voor elektriciteitsopwekking.

Hernieuwbare waterstof is veel in het nieuws. Maar omdat het een nieuwe energiedrager is, hebben veel mensen er nog geen duidelijk beeld bij. Daarom is het belangrijk om te werken aan maatschappelijk draagvlak voor waterstof. Dit doen we aan de ene kant door kennis te delen en aan de andere kant door de omgeving te betrekken bij waterstofprojecten.

Kennis vergroten

Op dit moment is waterstof voor de samenleving het meest zichtbaar in de mobiliteit. Ook speelt waterstof een rol bij verschillende pilotprojecten in de gebouwde omgeving. Verder is de aanleg begonnen van het landelijke waterstofnetwerk en de opslag die erbij hoort. Daarnaast werken verschillende partijen aan de voorbereiding en bouw van elektrolysers. De Holland Hydrogen 1 van Shell is het bekendste voorbeeld. Deze elektrolyser is naar verwachting in 2025 actief.

Er zijn momenteel veel waterstofinitiatieven. De interactieve Waterstofkaart van Missie H2 en TKI Nieuw Gas biedt een actueel overzicht. Deze projecten zijn alleen nog niet allemaal in uitvoering. Hierdoor heeft de bevolking beperkte kennis over het onderwerp. Het is daarom nodig om een duidelijke uitleg te geven over het gebruik van waterstof in Nederland, inclusief de voor- en nadelen.

Aandacht voor zorgen en belangen

Het lijkt nu alsof er maatschappelijk draagvlak is voor waterstof, maar door het gebrek aan onderliggende kennis is dit kwetsbaar. Daarnaast gaat draagvlak niet alleen over meer uitleg geven, maar ook over het bespreken van zorgen uit de maatschappij. Deze ontstaan vaak pas wanneer plannen duidelijk zijn en richting de uitvoeringsfase gaan. Om deze zorgen op de juiste manier te bespreken, moeten zowel initiatiefnemers van waterstofprojecten als overheidsinstanties goed communiceren met en luisteren naar de omgeving.

Routekaart Waterstof

De belangrijkste conclusies uit de Routekaart Waterstof voor het thema maatschappelijke acceptatie zijn:

• Momenteel is hernieuwbare waterstof voor de samenleving het meest ‘zichtbaar’ in de mobiliteit, via pilots in de gebouwde omgeving en in projecten die onder Rijkscoördinatie zijn gestart voor de aanleg van onderdelen van het transportnet. Daarnaast starten er pilots in de agro-sector en glastuinbouw;
• Op termijn wordt de (ruimtelijke) impact steeds duidelijker. Diverse ruimtelijke programma’s houden rekening met het benodigde ruimtebeslag voor hernieuwbare en koolstofarme waterstof;
• Voor het maatschappelijk draagvlak is goed omgevingsmanagement bij de uiteindelijke ruimtelijke inpassing van groot belang. Het ontwikkelen van een gedragscode door de sector kan hier een bijdrage aan leveren;
• Door middel van een narratief en publiekscommunicatie moet het bredere publiek worden geïnformeerd.
• De acceptatie van waterstoftoepassing moet worden gemonitord en er wordt aansluiting gezocht op de visie op burgerparticipatie.

Wil je meer weten over het thema maatschappelijke acceptatie? Lees dan hoofdstuk 12 van de Routekaart Waterstof.

Monitoring

De Routekaart Waterstof benoemt naast de doelen ook de acties die daarbij horen. Voor de monitoring van deze acties is een tool gemaakt. De themagroep levert de data hiervoor. Elk jaar analyseren we de verzamelde data. Dit levert een algemeen beeld van de voortgang van het thema op.

Bekijk hier het overzicht van 2023 voor het thema maatschappelijke acceptatie: